Neden Unuturuz? Unutmanın Sebepleri Nelerdir?

1) Neleri Unuturuz? Neleri Unutmayız? Neden Unuturuz? başlıklı yazıyı okumak için tıklayın...

2) Dini ve Tecrübi Bilgiler Işığında Unutma Sebepleri. Okumak için tıklayın.

İnsanın unutkanlığı eski zamanlardan beri problem olan bir durumdur. İnsanlar unutkanlığın sebepleri üzerine kafa yormuşlar; hafızayı kuvvetlendiren besinler ve etkinlikler ile unutkanlığa sebep olan besinler, yanlış alışkanlıklar üzerinde fikir beyan etmişlerdir.

Bu yazı dizisinde unutmayı etkileyen sebepler, dini ve tecrübi bilgiler ile bilimsel veriler ışığında ifade edilecektir. 

Biyolojik/Fizyolojik Sebepler

İlk olarak unutmaya/hatırlamaya etki eden biyolojik sebepleri ele alalım. 

Düşünme, hatırlama, karar verme gibi işlemlerin merkezi konumundaki beyin biyolojik bir yapıdır. Beynin biyolojik yapısı bütün bilişsel süreçleri etkilediği gibi unutmayı da etkiler. 

• Nöron ve sinapslar: Nöron beyinde öğrenme, hatırlama, algılama gibi bilişsel süreçlerin yapıldığı merkezdir. Nöronlarda yada sinapsta oluşan herhangi bir zedelenme, yada bu bölümlerin işlevselliğini kaybetmesi unutmayı doğrudan etkilemekte, hatırlamayı zorlaştırmaktadır. 
• Tiroid Bezi Etkisi: Tiroid bezinde meydana gelen hastalıklar da unutmayı artırmaktadır. Balgam ve salya yapan yiyecekler ile ekşi yiyecekler tiroid bezini olumsuz etkilemektedir. 
• Uykusuzluk-yorgunluk: Uykusuzluk ve yorgunluk dikkatin dağılmasına sebep olduğu için uykusuz ve yorgun iken öğrenilen bilgiler çabuk unutulur. Az uykuda olduğu gibi çok uykuda da dikkat çabuk dağılır.
• Teknoloji: Yapılan araştırmalar TV karşısında geçirilen zamanın çokluğuna göre hafıza kaybının arttığını göstermektedir.(Amerika’da yapılan bir araştırmaya göre)* Telefon, bilgisayar gibi teknolojik aletler ile fazla vakit geçirmek de hafıza kaybına yol açmaktadır. 
• Açlık-aşırı tokluk: Munster(Almanya) Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre;  az yemek hafızayı güçlendirip, unutmayı azaltırken; aşırı tokluk unutmayı artırıyor.*
• Sigara, alkol, vb: Sigara, alkol ve diğer bağımlılık yapıcı maddeler hafızayı doğrudan etkilemekte, unutmayı artırmaktadır. Bu tür maddelerin yapmış olduğu sarhoşluk verici etki dikkati olumsuz etkilediği için, unutmayı da olumsuz etkilemektedir. 

Bilişsel Sebepler

Unutmaya etki eden bilişsel sebepler şunlardır:

• Bilişsel Tembellik: Zihnin tembelliğe alışmasından dolayı öğrenilenlerin daha çabuk unutulmasını ifade eder. Mesela, senelerce aklımızdan çıkarmadığımız bir telefon numarasını, cep telefonu kullanmaya başladıktan sonra unutmak bu duruma girer. Çünkü telefonumuzda kayıtlı olduğunu bildiğimiz için bu numarayı öğrenmekte tembellik ederiz. 
• Karıştırma(Tam Öğrenmeme): Aynı anda ya da kısa aralıklarla zihnimize ulaşan bilgiler çabuk unutulur. Çünkü bu bilgileri tam olarak öğrenmemişizdir. Özellikle teknolojinin gelişmesiyle zihnimiz çok kısa aralıklarla yeni bilgilerle karşılaştığı için unutkanlığımızda artış olmaktadır. 
• Müdahale(Engelleme): Eski öğrenilenlerin yeni öğrenmeleri engellemesi ya da yeni öğrenilenlerin eski bilgileri unutturmasıdır. 
• Kullanmama: Kullanılmayan bilgiler daha çabuk unutulur. Bu yüzden en kalıcı öğrenme şekli yaparak-yaşayarak öğrenmektir.  Gözden ırak olan gönülden de ırak olur sözü bu durumu ifade edebilecek bir deyimdir.