Kars Any Harabeleri

Malazgirt zaferinin Anadolunun kapılarını Türklere açtığını hepimiz biliriz. Ancak Malazgirt öncesinde Alpaslan'ın Ermeni krallığının başkenti olan Ani kentini fethettiğini çok fazla bilmeyiz. Any şehri Ermenistan'a başkentlik yapan, ticaret yolları üzerinde bulunan 100.000'in üzerinde insanın yaşadığı bir şehirdir o zamanlar. Alpaslan'ın fethinden sonra şehir İslamlaşmaya başlamış Anadolunun fethi için bir dönüm noktası olmuştur. Günümüzde harabe vaziyette bulunan Any, Any Antik Kenti yada Any Harabeleri olarak anılmaktadır.

Kars'a 48 km uzaklıktaki Any harabelerine, surların hemen bitişiğindeki Ocaklı köyünün içinden geçip gidiyoruz. Ani harabelerine girmeden, harabelerin girişine yakın bir yerde bulunan konaklama yerinde çay içip soluklanmak, harabelerin hikayesini dinlemek için oturuyoruz. Konaklama yeri, harabelere hakim bir noktada bulunuyor. Dev bir Türk bayrağının gölgesinde, kulağımız konaklama yerinin sahibinde, gözlerimiz surlarının üzerinden gözüken irili-ufaklı yapılarda.

Konaklama yerinden Any Harabelerinin görünümü

Sahipsizliğe terk edilmiş alanda, yıkık dökük şehir surları bizi yorgun ve mütebessim bir çehreyle karşılarken, sadece temel duvarları kalmış dükkanlar ticaret yoluna ad veren ipeklerin kokusundan izler taşıyor, kilise ve cami duvarları her an yıkılacak gibi, imdat naraları atıyor. 

Bir zamanlar ihtişamlı duruşuyla gönüllere korku salan kaleye çıktığımız hayaliyle kalenin yerinde oluşan tepeciğe çıkıyoruz. En tepede ay yıldız dalgalanırken, çağıldayan suların coşkusuyla  ritim tutuyoruz.

Harabelerin arasından geçen çay. Çayın diğer tarafı Ermenistan toprakları.

Harabelerin orta yerinden geçen Arpaçay, Türkiye-Ermenistan hudutlarını oluşturuyor. Any Antik Kenti’nin bir kısmı Ermenistan topraklarında. 

Ebul Manucehr Camii

Harabeler içerisinde Anadolu'da ilk cami olarak bilinen Ebul Manucehr Camii, Kümbet ve resimli kilise(katedral) başta olmak üzere kiliseler var.. Ne yazık ki, hepsi de yıkılmaya yüz tutmuş.

Velhasıl, bir zamanlar kralları ağırlayan, ticaret kervanlarının güzergahı, 100.000 nüfusuyla bölgenin en müstesna şehri; Any. Şimdi anılan adıyla Any Harabeleri ya da Any Antik Kenti. Şimdilerde geleni-gideni az, duvarları yıkıl dökük, çayın sularından başka bir ses duymayan haliyle kocaman şehir bir harabe halinde. Ve insan düşünmeden edemiyor, dünden bugüne harabeye dönen şehirler, dünyaya hükmederken toprak olan hükümdarlar, dünya üzerinde adı-sanı unutulup gidenler... Nerede kaldılar, nereye gittiler... 

Dedem Korkut'un dediği gibi; 

Gelimli gidimli dünya

Sonucu ölümlü dünya