Anneler, babalar, öğretmenler tarafından çokça duyduğumuz kalıplaşmış cümleler var: Anneler, babalar çocukları hakkındaki endişelerini, beklentilerini dile getirdikten sonra, çocuklarının ‘çok zeki olduğu’ ile başlayan cümlelerini mahcup bir eda ile ‘ama çalışmıyor’ diye sonlandırıyorlar. Öğretmenler öğrencileri hakkında ‘bu çocuk çalışsa her şeyi yapar’, ‘çok zeki ama kendini derse vermiyor’ gibi cümleler söylüyorlar. Bu şekilde zeki ama başarısız gençlerin sayısı her gün biraz daha artıyor. Neticede bu insanlar zeki olsalarda başarısız oluyorlar.
Bu noktada devreye giren şey nedir? Her anne babanın ifade ettiği gibi çocukları gerçekten zeki midir? Zeki olmak başarı için yeterli midir? Çocukları/insanları hedefledikleri şeylerde başarıya götüren şey nedir?
Colombia Üniversitesi’nde Psikolog Walter Mischel 1970li yıllarda bir deney yapıyor. Boş bir odaya 4-6 yaş arası çocuklar tek tek alınıyor. Testi yapacak kişi masanın üzerine bir lokum koyuyor, çocuğa “lokumu isterse şimdi yiyebileceğini ancak bir süre beklemesi halinde ikinci bir lokum kazanacağını” söyleyerek odadan çıkıyor. Odadan çıktıktan sonra dışardan çocuğu gözlemeye başlıyor. Çocuklar farklı tepkiler verebiliyor deneye. Bazıları lokumu hemen yerken, bazıları adamın ikinci lokumla gelmesini bekliyor. Bazıları lokumdan bir ısırık alıp beklemeye devam ederken, bazıları lokuma elini uzattığı halde beklemesi gerektiği için bekliyor. Bir çocuk için gerçekten zor bir süreç, ikinci lokumu isteyen çocuklar dikkatlerini lokumdan başka şeylerle vererek sabretme yeteneklerini kontrol etmeye çalışıyorlar: şarkı söyleyenler, gözlerini kapatıp bekleyenler, odanın içinde dolaşanlar oluyor. 1970li yıllardan beri bu test “Zevki Erteleme Becerisi Testi” adıyla kullanılmaya devam ediyor.
Bu deney ile çocuklar hakkında iki önemli nokta gözlemleniyor: birincisi güdülerini kontrol edebilmeleri ikincisi karar verme becerileri. Deney burada bitmiyor tabi. Tek lokumu yiyenler ve ikinci lokumu hak edenler, seneler boyunca gözlemleniyor. Zevki erteleyebilenlerin erteleyemeyenlere oranla akademik açıdan daha başarılı, hedeflerini daha çok gerçekleştirebilen kişiler oldukları görülüyor.
Bu deney gözler önüne seriyor ki, kendini yönetebilen insanlar daha başarılı oluyorlar. Kendini yönetebilmek ise temelde kişinin kendi iç dünyasını ve ne istediğini bilmesi ile, sonrasında duygularını ve dürtülerini kontrol etmesi ile mümkün. Zihinlerimize yerleşen yanlış kanaatin aksine başarılı olmanın yolu zeki olmaktan değil kendini kontrol etmekten geçiyor. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki, azimli olmak, duygu ve düşünceleri kontrol edebilmek zekadan daha fazla önemli.
Lokum(marsmallow) deneyinin uygulanışı.
Çok eğitici bir yazı olmuş.
YanıtlaSilBastan yanlış yapılan ve algılan şeyleri değiştirebilsek ne kadar farklı olur herşey...
Kendimizi yönetmeyi başarabildiğimiz zaman kazanan biz olacağız.
O kadar güzel söylemişsiniz ki 'Zihinlerimize yerleşen yanlış kanaatin aksine başarılı olmanın yolu zeki olmaktan değil kendini kontrol etmekten geçiyor'.
Yorum için teşekkürler. Kendimizi yönetebilen insanlar olmamız dileklerimle :)
SilÇok güzel ve faydalı bir yazı olmuş, teşekkür ediyorum. Kendime pay çıkardığım yerler oldu, azim ve irade gerçekten de çok önemli :)
YanıtlaSilAzim ve irade başarı için olmazsa olmaz. Yorum için teşekkürler
SilBiliyordum bu çalışmayı.İlk duyduğumda etkilenmiştim.Senin de paylaşman süper olmuş.Seviyorum senin tarzını :)
YanıtlaSilÖnemli çalışmalardan biri bence. Teşekkürler :)
SilBende ikincisi için beklerdim herhalde:) Zevklerini erteleyebilenler aynı zamanda planlı yaşayanlardır. Çünkü plana göre her şeyin bir vakti vardır.
YanıtlaSilHer şeyin bir vakti var ve beklemeyi bilenler o vakte kavuşuyor. teşekkürler..
Sil