Hayatınıza AKIŞ Getirin!

Akış, mutluluk bilimi olarak anılan pozitif psikolojinin temel kavramlarından biri. Kişilerin haz duyarak yaptıkları, sadece içinde bulunulan an için değil, diğer zamanlar için de mutluluk ve motivasyon sağlayan deneyimler akış deneyimi olarak ifade edilir. Mesela, sabah yürüyüş yapmak akış deneyimi olarak tarif edilebilir. Yapılan 15 dakikalık yürüyüş gün boyu zinde ve motive olmanızı sağlar. Akış deneyimi zor ama kontrol edilebilen, içsel motivasyon sağlayan, yüksek düzeyde konsantrasyon gerektiren fiillerdir. Kişi akış deneyimi esnasında günlük yaşama dair endişelerden arınmış olur. İlk başlangıçta dışsal motivasyon olsa da zamanla dışsal motivasyon yerini içsel motivasyona bırakır. Mesela anne-babasının ısrarı ile yüzme öğrenen bir çocuk, zamanla yüzmek için kendisi istekli olabilir. Anne-babanın ısrarı dışsal motivasyon iken, çocuğun istekliliği içsel motivasyondur.

Akış deneyimi için tanımlanan 9 tane kilit özellik vardır. Bunlar;

• içsel keyif: kişinin yaptığı işten keyif almasını ifade eder.
• zorluk-beceri dengesi: Yapılan iş yapan kişi için ne çok zor ne de zor olmalıdır. Aksi halde kişi için anlamsız olacaktır.
• fitlerin otomatikliği: zamanla yapılan fiilde ustalık sağlanır, hareketler otomatikleşir.
• hedeflerin netliği: yapılacak fiil için hedefler nettir.
• geribildirim: Deneyimin sonucunda kişi otomatik olarak geri bildirim alır. Sevinir, üzülür, tatmin düzeyini fark eder.
• iş konsantrasyonu: Kişi yüksek düzeyde konsantrasyon sağlamalıdır.
• kontrol hissi: Kişi yaptığı işte kontrolün kendisinde olduğunu hisseder. Mesela, müzikle uğraşan biri notaları istediği yönlendirenin kendisi olduğunu bilir.
• özbilinç kaybı: Kişi günlük yaşama dair endişelerinden sıyrıldığı gibi iç sıkıntılarından da arınmış olur.
• zaman dönüşümü: Akış durumlarında kişi zamanın nasıl geçtiğini farkında bil olmaz.

Akış deneyimi genellikle belli bir zorluk gerektiren işlerler ilgilidir. İşin belli bir zorluk derecesi olmalı, kişinin seviyesine uygun olmalıdır. Çok kolay yada çok zor olan durumlar akışı bozar. Akış deneyiminden sonra kişinin algısı gelişebilir.

Akış deneyimleri bireysel olabileceği gibi grup etkinlikleri de olabilir.  Özellikle sportif faaliyetler akış deneyimi için uygundur: basit egzersizler, yürüyüş yapmak, yüzmek gibi sportif faaliyetler; resim, müzik, zanaat gibi uğraşı alanları akış tanımına uyan faaliyetlerdir. Hobiler, sportif faaliyetler vb. akışın en sık olduğu alanlardır. Sonrasında iş, ders, yemek gibi faaliyetler gelir. Televizyon izlerken, dinlenirken, avare zaman geçirirken akış deneyiminin oluşmadığı tespit edilmiştir. Bu tespit depresyon konusuna da açıklık getirmektedir. Zira depresyonda olan kişiler sürekli TV karşısında fazla vakit geçirmekte, hiç bir şey yapmadan geçirdikleri vakitler çok olmaktadır. Bu durum bir kısır döngü olarak devam eder.

Akış deneyimi oluşturmak için bir hedef belirleyip, belirlediğiniz hedefe ilişkin alt hedefler oluşturun. Alt hedefleri kademe kademe gerçekleştirin. Mesela, yabancı dil öğrenimi, ahşap yakma, oyma, yontma, resim, yüzme vb. konularda hedefler oluşturabilirsiniz?

İnşallah faydalı olmuşuzdur.

Blog yazmak, doğa yürüyüşleri, zaman zaman yüzmek benim için akış deneyimlerinden bazıları. Peki, sizin ne gibi akış deneyimleriniz var?

Arif Öztürk © 2017 Her Hakkı Saklıdır