 |
| Çocuklar yalanı nasıl öğrenir? |
Görünürde yalan tam anlamıyla yalan olmasa bile, çocuğa ilk yalan söyleme yolunu öğretir. Bu bir hazırlık, bir yalan tohumudur. Uydurmalar, semboller, hayaller şeklinde görülebilir. (Masum yalanlar: çocuğun hayali yaşantısı vs.)….Çocuğa yalanı öğretne ikinci yol, taklittir. İlk önce diğer çocukları taklit eden çocuk, hemen sonra yalanın onlara bazı olanak ve avantajlar sağladığını saptar. Bir de buna arkadaşalrının ‘Benim gibi yapamıyorsun, çünkü korkuyorsun’ ya da, ‘Gerçeği söylemekle hata ediyorsun,’ türünden yönlendirmeleri eklenir. Böylece çocuk yaptığı bir hatada kendini masum gösterip cezadan kurtulmasını öğrenmiş olur.
Yetişkinleri taklit de çocuğu yalan iten bir başka etkeendir. Yetişkinler kendi aralarında ve daha da önemlisi, çocuklara yalan söylerler. Bunun da ötesinde yetişkinler, bazen çocuğun yalan söylemesini isterler. Örneğin, ‘Dün evdeydik diyeceksin’ ya da, ‘Bunu yaptığımı babana söylemeyeceksin’ gibi tembihlerle çocuğu yalana iterler.
….Yalana yol açan bir başka olay, suçu çocuğa baskıyla kabul ettirmektir. Gilbert Robin’in örneği şöyle: ‘Anne şeker kutusunu bulamaz ve kızını almakla suçlayarak: ‘Sen yaptın, biliyorum itiraf edersen seni cezalandırmayacağım!’ der. Sonunda çocuk suçu kabul etmek zorunda kalır. …(Haluk Yavuzer, Çocuk Psikolojisi, syf: 251-252)
2018 © Arif Öztürk
Gercekten aydinlatici bir yazi olmus. Sevgiler 😊
YanıtlaSilTeşekkürler :)
SilAilenin vereceği güven ve yetiştirme tarzı yalanın önüne geçebilir.
YanıtlaSilKesinlikle.. Zaten aile ve yakın çevrede öğreniliyor yalan.
SilBilerek bilmeyerek ne çok hatalar yapılıyor değil mi?
YanıtlaSilÇok teşekkürler önemli bir yazıydı.
Teşekkürler...
SilEn çok da tembihlerle öğreniyorlar galiba....
YanıtlaSilGüzel bir alıntı ♥
Tembihler/tehditler önemli faktörler...
Silbizim ülke insanı işte küçükten öğreniyo yalan sölemeyiii :) yalan yüzünden de saygı denen şey olmuyoo :) avrupa insanından en büyük birinci farkımız bu yaaaa :) kimse kimseye inanmıyooo :)
YanıtlaSilKimsenin kimseye inanmaması durumu hızla artıyor. Hatta kendilerine bile inanmıyor insanlar...
SilAnne şeker kutusunu bulamaz ve kızını almakla suçlayarak: ‘Sen yaptın, biliyorum itiraf edersen seni cezalandırmayacağım!’ der. şu örnek beni çileden çıkartan bir şey gerçekten. Yapmadığım bir şey üzerinden suç bana atıldığında çok şaşırıyordum. Artık karşımdaki inanmazsa inanmasın umurumda olmaz. Ayrıca yalan insanı şizofreni hastası yapabilir diye düşünüyorum, olmayan şeyleri olmuş gibi anlatırlar ve buna kendileri de cidden inanırlar.
YanıtlaSilŞizofreni vb. psikolojik rahatsızlıkların genel sebebi olumsuz çocukluk yaşantıları olabiliyor.
SilEğer karakteri oturmuş olsa da bir insan; hayat denen hareketli ve bu büyük sahnede, bazı durumlarda; kendisini ya da savını kabul ettirebilmek için, bencilce (sebebim var)diyerek kendisini avuttuğu ve bunu herhangi bir şeyi kaybetme korkusuyla yaptığı oyunlu davranışlara girebilir. Belki anlık bir kurtuluştur ama er geç vicdanına yük olacaktır. Bize yalan söylenmesini ve arkamızdan iş çevrilmesini istemiyorsak, beklediğimiz gibi davranmayı şiar edinmeliyiz.
YanıtlaSilDaha evlatlar gelişirken onların takipçisi ve oluşan durumlarda ise bunu fırsat bilip aydınlatıcısı olmalıyız.
Her devir, hatta ömür boyu geçerli bir konu bu. Görsel güldürdü beni:)) Onlarda komik durmuş da, büyüklerde kim ne kötü görünür :))
Eline, emeğine sağlık Arif. Mutlu, huzurlu bir hafta sonu dileklerimle...
Yalanın ortaya çıkışı günü kurtarma amacıyla oluyor. Fakat kontrol edilmezse sıradanlaşabiliyor. Tabi ki erinde gecinde ortaya çıkıyor.
SilTeşekkürler :)
Çocuklara,tercihlerinin sorumluluğunu da almayı öğretebilsek.yalan söylemeye ihtiyaç duymazlar diye düşünüyorum.Ama büyükler bile bunu yapmazken ,çocuklardan beklemek ne gerçekçi bilmiyorum.
YanıtlaSilToplumun en önemli problemi tercihlerin/davranışların sorumluluğunu almaktan kaçınmak zaten. Dediğiniz gibi önce büyüklerin olumlu rol model olması lazım.
SilBir çocuğa yalan söyleme derken bireyin önce dönüp kendisine bakması lazım.
YanıtlaSilTeşekkürler.
Kesinlikle. Önce kendimize bakmamız lazım :)
SilÇok bilgilendirici bir yazı olmuş. Çocuklarımızı aslında biz yalana teşvik ediyoruz.
YanıtlaSilYorum için teşekkürler...
Sil