TavsiyeKitap: Kitleler Psikolojisi(12)

Kitleler Psikolojisi yayınlandığı 1985 yılından bu yana güncelliğini yitirmeyen bir kitap. Defalarca baskısı yapılan, Türkiye'de birçok yayın evi tarafından basılmış durumda. Benim okuduğum kitap Say Yayınlarından çıkma. Kitap uzun zamandır okuma listemde. En son Yurdagül Çelik'in kitap hakkındaki yazısını okuyunca kitabı okuma listemde önlere aldım. İlgilenirseniz onun yazısı da şurada.

Kitleler Psikolojisi

Gustave Le Bon

Çev: Elif Kanur

Say Yayınları

Kitap üç kısımdan oluşuyor: Kitlenin Ruhu, Kitlenin Düşünce ve İnançları, Farklı Kitle Kategorilerinin Sınıflandırılması ve Tanımlaması.

İlk kısım olan Kitlelerin Ruhu kısmında Gustave Le Bon, Kitlenin genel özelliklerini açıklamakla işe başlıyor. Tutarsızlık, anonimlik gibi özelliklerin kitlelerin genel özellikleri arasında sıralarken, meclisler vb. toplulukların kitle olmaktan öteye gidemediğini iddia ediyor. Bu özellikleri sıraladıktan sonra yazar sırasıyla kitlenin duygularını, fikirlerini ve kitlenin inançlarını tartışıyor. Burada vurguladığı en önemli nokta bana göre kitlenin telkine açıklığını ifade etmiş olması. Bu noktada vurguladığı şey şu: kitleler duyguları çok aşırı halde ve telkine açık olarak yaşar; çünkü akıl yürütme becerisi büyük oranda devre dışı kalmıştır.

İkinci kısımda Gustave Le Bon, Kitlenin Düşünce ve İnançlarını doğrudan ve dolaylı yönden etkileyen faktörleri sıralıyor. Bu faktörler arasında ırk önemli bir yer tutuyor. Le Bon, 'kitlenin çoğunlukla yaşadığı yanılsamalar ise kitlenin düşünce ve inançlarını doğrudan ve önemli oranda etkiliyor', diyereke kitlenin inançlarında yanılsamlarını etkisine değiniyor. Akabinde kitle önderleri ve ikna etme yöntemleri ile kitlenin sabit ve sabit olmayan inançları tartışılıyor.
Son kısım Farklı Kitle Kategorilerinin Sınıflandırılması ve Tanımlamasına ayrılmış. Gustave Le Bon bu kısımda önce kitleleri sınıflandırıyor: Homojen ve heterojen kitleler olarak. Ardından Mücrim (suçlular) kitleleri, jürileri, seçmen kitleyi ve nihai olarak parlementer meclisleri tartışıyor. Le Bon bu kitlelerin tanımını yapıyor, niye kitle olduklarını açıklıyor. Ona göre bu topluluklar meclisler de dahil olmak üzere kitle olmaktan başka bir işleve sahip değil.

Kitabı okurken ülkemiz birçok açıdan gözlerimde canlandı. Özellikle tartışmalı bir seçimin yaklaştığı şu günlerde seçmen kitle, ikna etme yolları gibi konularda Le Bon'un ifade ettiği şeylerin yaşandığını, uygulandığını gördüm. Bu noktada seçmenin yaşadığı veya seçmene sunulan yanılsamalar çok dikkatimi çekiyor. Le Bon'un parlementer meclisleri kitle olarak görmesine de kesinlikle katılıyorum. Zira Le Bon, meclisleri de kitle olarak görmekle orada bulunan insanların akıl yürütme yetisini kullanmaktan uzaklaştığını ifade ediyor. Ülkemiz meclisini, bazen başka ülkelerin meclisini, oyladıkları tasarı hakkında, 'oy verdim ama öyle bir madde olduğunu bilmiyordum' diyen vekillerin varlığına şahit olunca Le Bon'un meclislerde kitledir tespitine katılmamak mümkün değil.