Beş Şehir'in İzinde Şehir Kitapları

Bir klasik olarak Tanpınar'ın "Beş Şehir"i çoğu okurun bildiği bir eserdir. Okumayanlar dahi kitaba aşina hale gelmiştir. Edebi literatürde önemli bir yer edinen Tanpınar'ın bu eseri şehir kitapları arasında müstesna bir yer tutar. Tanpınar, hayatının çeşitli dönemlerini geçirdiği beş şehri kitabında ustalıklı üslubuyla okura anlatır. Bu şehirler İstanbul, Bursa, Erzurum, Konya, Ankara...

Şehir kitapları, bir bakıma hatıra olması özelliğiyle heyecanla okuduğum kitaplar arasında yer alır. Gördüğüm, bildiğim bir şehirden bahsediyorsa kitabı daha bir iştiyakla okurum.

Böyle kitaplarda okur kendinden izler bulur. Öyle ki, Bursa'yı okurken, yazarın "Bursa'da Zaman" şiiri, yıllar sonra Erzurum evlerini gezerken ise Erzurum bahsinde yazdıkları gözümün önünde canlandı. Dört seneyi geçirdiğim Ankara ise birbirine geçmiş hatıralar ile selamladı beni. Konya'yı henüz görmek nasip olmadı. Belki bir gün :Tanpınar'ın izinde orayı da dolaşmak nasip olur.

Altıncı Şehre Doğru

"Beş Şehir"i çoğu insan bilir. Fakat "Altıncı Şehir"i bilenlerin sayısı azdır. Ahmet Turan Alkanın kitabı "Beş Şehir"in devamı niteliğinde, üslup olarak sıcak ve samimi bir kitap. Yazar, devamlılığı sağlamak için olsa gerek, kitabına "Altıncı Şehir" ismini vermiş. Sivas'ın yazını kışını, şehirde günlük hayatı anlatan bir kitap. Bir Sivaslı olarak bazen hüzünlenerek, bazen tebessüm ederek kitabı okudum.

Çerkez'in kahvede çay yudumlarken yahut kepenek suyundan yadigar çeşmede yüzümü serinletirken eski zamanların Sivas'ı gözümün önünde canlanır. Bu hayaller ile "Altıncı Şehir", çocukluk hatıralarımdan kalma izlerle örülür.

Zaman ne çabuk geçiyor, hayatlar ve hayaller ne çabuk başkalaşıyor. Elbette şehirlerde bu değişimden nasibini alıyor. Sivas'ta öyle. "Altıncı Şehir"in izinde giderken bu şehirdeki değişimler daha bir belirgin oluyor.

Yedinci Şehir

Geldik "Yedinci Şehir"e. Amasya: Kral mezarlıklarıyla fi tarihinden izler taşıyan, Yeşilırmak etrafında sıralanan ahşap evleriyle izleyenlere görsel bir şölen sunan şehir. Panoramik fotoğraflara çokça yansıyan şehirlerimizden biridir burası. Öyle ki, bu fotoğraflar şehri seyretmiş hissi verir izleyen gözlerin sahibine. "Yedinci Şehir" fotoğraflarda gördüğünüz siluetin bir benzerini, hayalinizde oluşturan, okuru adım adım Amasya sokaklarında gezdiren bir hüviyete sahiptir.

Amasya'nın Sultan 2. Bayezid ile özdeşleştiği malumdur. Yeşilırmak, Amasya Evleri, Kral mezarlıkları yanında 2. Bayezid'in ismi de şehirle birlikte anılır. Kendisi şehre mührünü vuran simalardandır. Bir tarih, kültür ve seyahat kitabı niteliğindeki "Yedinci Şehir" insanı Amasya'nın panoramik bir görseli eşliğinde geziye çıkarır.

Kitaplar

Beş Şehir, Ahmet Hamdi TANPINAR

Altıncı Şehir, Ahmet Turan ALKAN

Yedinci Şehir, Özkan YALÇIN

İlmi sima Nedir? Fizyonomi Nedir?

Geçtiğimiz günlerde ilmi sima hakkında okumalar yaptığımı ifade etmiştim. İlmi sima nedir? Bu sorunun cevabını ve tarihsel sürecini mümkün olduğunca kısa bir şekilde izah etmeye çalıştım. İlmi sima kısa tanımıyla vücut yapısından hareketle karakter analizi yapılmasını ifade eder. Vücut yapısı ve karakter arasında doğal bir irtibat olduğu inancı ile ortaya çıkan ilmi sima batıda ve bilimsel terminolojide fizyonomi, doğu terminolojisinde ise ilmi feraset, ilmi kıyafet gibi isimlerle bilinir. Bilimsel temelden yoksun olduğu eleştirileri yapılsa da özellikle istihbarat ve güvenlik, satı ve pazarlama alanlarında ilmi sima verilerinden faydalanılmaktadır. Filozoflar bu alana ilişkin açıklamalar yaparken, İslam âleminde bazı ulema ilmi sima bilgilerini kullanmışlardır. Erzurumlu İbrahim Hakkı Hazretleri Marifetname isimli kapsamlı eserinde ilmi sima konusuna da temas etmiştir: ‘Allah insanı en güzel şekilde süsleyip nurlandırmıştır. Bunun yani sıra, insanlari şekil ve ka...

devamını oku

Anadolu'nun Üç Şems'i

Şems güneş manasını ifade eden bir kelime. Arapça kökenli bir kelime. Uzun zamandan beri kültür coğrafyamızda kullanılan isimlerimiz arasında yerini almış: Şems, Şemsi, Şemseddin vesaire. Şems ismi ile müsemma olan üç Şems var ki, bunlar tarih ve kültürümüzde yeni ufuklar açan şahsiyetler. Bu üç şahsiyetten Şems-i Tebrizi’yi Mevlana Celaleddin Rumi ile, Akşemseddin’i Sultan Fatih ile irtibatından biliriz. Fakat bir Şems daha vardır ki, O’nu bilenlerimizin sayısı azdır. Bu kişi Şemsi Sivasi Hazretleridir. Şu anda Sivas’ta medfun olup 4. Mehmed devrinde yaşadığı bilinmektedir. Bu yazıda Anadolu’nun üç Şems’i hakkında kısa bilgi verilecektir. Şemsi Tebrizi Hazretleri Çoğumuzun Hz. Mevlana Celaleddin Rumi ile dostluğundan bildiği bir şahsiyet Şemsi Tebrizi hazretleri. Asıl ismi Mevlana Muhammed olan Şemsi Tebrizi hazretleri bugün İran hudutları içinde olan Tebriz’de dünyaya gelmiştir. Küçük yaşlardan itibaren din ilimlerinde gösterdiği kabiliyetle dikkat çekmiş,...

devamını oku

Yolgeçen Hanı Nerede?

Yolgeçen Hanı/Hasankeyf Günlük hayatta sürekli kullandığımız, anlamını tam anlamıyla bilmediğimiz/düşünmediğimiz bir tabir var: Yolgeçen hanı. Geleni gideni çok olan, sürekli misafiri olan yerler için kullandığımız bir tabir. Kimi zaman ‘ birader burası yol geçen hanı mı?’ şeklinde öfkemizi ifade ederken, kimi zaman ‘bizim mahallenin yolgeçen hanı burası, bu yoldan geçen buraya uğramadan gitmez’ şeklinde espirili bir dille kullandığımız tabir. Anlamından dolayı kafelere, lokantalara özellikle de yol güzergahında bulunan tesislere verilen isimlerden biri.

devamını oku

Arif Öztürk

Bu Blogda Ara